Blijft het geld in de familie of verdampt het?

Families die een fortuin wisten te vergaren zien dat na een paar generaties verdampen. Waarom weten sommige families wel rijk te blijven?

Wat is het geheim van de Brenninkmeijers, de Dreesmanns en de Rothschilds? Econoom Maarten de Groot promoveerde op een onderzoek onder grootvermogende families. “Het is een kwestie van family first. Niet het geld de prioriteit geven, maar de familie. Het lukt maar drie op de tien families om het fortuin langer dan drie generaties vast te houden. De patriarch doet iets slims en wordt rijk. Zijn kinderen verkrampen uit angst het geld kwijt te raken. De derde generatie weet niet welke offers er zijn gebracht en maakt het geld op. Dit patroon zie je overal. Als we weten hoe vermogende families zichzelf in stand houden, kunnen eenvoudige familiebedrijven daarvan leren.

Alleen al in Nederland zijn er 276 duizend familiebedrijven, 71 procent van het totaal. Maar het draait niet om geld. Het draait om de familie. Om warme familiebanden, om goede afspraken en om een gemeenschappelijk doel.” Met behulp van familiebijeenkomsten, familiebedrijfsmagazines en het formuleren van doelen die de familie wil bereiken met het kapitaal, het opleiden van familieleden die een rol willen gaan spelen in het bedrijf. Het bijzondere is, succesvolle familiebedrijven doen vaak iets aan goede doelen. Dat hoort bij de succesformule. Filantropie is ook een makkelijke manier om de leden van de familie met elkaar in contact te brengen. Voor filantropie kun je ook filosofie of religie invullen. In succesvolle families weten zonen en dochters, neven en nichten van elkaar wat ze doen. Er zijn zelfs families waar een soort initiatieritueel geldt voor 18-jarigen. Of bijeenkomsten waarop jongeren een kwestie mogen delen waarmee ze worstelen. Dat soort rituelen zijn belangrijk om jongere generaties te betrekken. Al zijn er natuurlijk altijd rebelse types. Maar de meesten voelen zich verbonden met de familie. Veel familiebedrijven hebben daarom een familiestatuut. Dat regelt de manier waarop besluiten worden genomen. En wat de rol is van de aangetrouwde familieleden. De koude kant. Ga je dat talent ook gebruiken?

Brenninkmeier sinds 1841

Met een geschat vermogen van 22 miljard zijn de Brenninkmeijers volgens het zakenblad Quote de rijkste familie van Nederland. Elk jaar komt de familie, die duizend leden telt, samen in het Duitse Mettingen voor een familiebijeenkomst. De verdeling van de aandelen is dat deze naar schatting in handen zijn van 70-80 familieleden. Alleen al aan de, katholieke, kerk zou de familie 1 miljard euro hebben geschonken, berekende de NRC onlangs. Wie een rol wil spelen in het concern moet die plek verdienen, eigenaarschap gaat om verantwoordelijkheid, niet om bezit, aldus Lawrence D. Brenninkmeijer.

Van der Bilt sinds 1794

Ooit waren de VanderBilts de rijkste familie van de planeet dankzij een spoorwegmaatschappij. Eind jaren zeventig was het vermogen grotendeels verbrast. Een van hen organiseerde zelfs een bal dat anno 2021 6 miljoen dollar zou hebben gekost. Twee zoons in der derde lijn wedijveren onderling wie de duurste landhuizen laat bouwen. Samen met hun kinderen verbrassen ze de hele boel. Een van de laatste telgen was de beroemde Gloria VanderBilt, naamgever van de bekende parfum- en jeanslijn. Haar landgoed werd dan nog wel geschat op 200 miljoen dollar, maar toen ze in 2019 overleed bleek het 1,5 miljoen te zijn. Dat was alles.

Dit artikel is geschreven n.a.v een artikel dat 13 maart 2021 in de Volkskrant stond over onderzoeker Maarten de Groot zijn proefschrift De code gekraakt.