Dierbaar gezamenlijk familiebezit, door de generaties heen

Familiebedrijven en landgoederen, what's the difference?

Jeroen van Wassenaer | 07-09-2021

Advocaat Jeroen van Wassenaer, ondernemingsrechtadvocaat, mediator en vergadervoorzitter bij Loyal Lawyers in Amsterdam, is specialist in governance en bedrijfsopvolging. In zijn langjarige ervaring is het fenomeen familiebedrijf voor hem altijd een inspirerende ‘bedrijfsvorm’ gebleken. Speciaal voor de redactie van Familiebedrijf in Beeld klom Jeroen in de pen en schreef enkele wetenswaardige artikelen. Deze keer: Familiebedrijven en landgoederen.

Voor de meeste eigenaren van een familiebedrijf (FB) zal de vergelijking met een landgoed (LG) misschien vreemd in de oren klinken. Toch lijkt het bestieren van een landgoed opmerkelijk veel op dat van een FB. Misschien aardig om de vergelijking te maken:Wat hebben familiebedrijven en landgoederen gemeenschappelijk? 1. Een LG is doorgaans een alom gerespecteerd gemeenschappelijk familiebezit, al generaties lang. De leden van de familie zijn trots op het bezit ervan en, ieder op geheel eigen wijze en mate, heel erg nauw bij het bezit betrokken en gericht op behoud van het LG zelf en op dat van de band van de familie met het LG. Hoe ouder die band, hoe meer gericht men op het behoud ervan is.

2. Er is ook een sterk bewustzijn dat het LG een maatschappelijke functie vervult, zeker voor de omgeving en dat het door de familie als goede rentmeesters in stand gehouden en pico bello aan de volgende generatie doorgegeven moet worden.

3. Als vanzelfsprekend koestert men een lange termijn view, niet alleen in het handelen met de (overige) eigen familie, maar ook met de andere stakeholders (buren/toeleveranciers, personeel en hun familie, de gemeente/provincie, klanten/bezoekers, de bank,...). Er hoeft (als dat al kàn) niet zozeer telkens meer winst gemaakt en uitgekeerd te worden, gezond voortbestaan binnen de familie is belangrijker.

4. Meestentijds heeft ook een LG een mission statement/visie, onderschreven door de familie.

5. En van daar uit vinden beheer en ondernemen plaats, onder het alom geldende adagium: veranderen om dezelfde te blijven.

6. Komt deze opstelling, deze mentaliteit u bekend voor?

7. Maar vooral zult u misschien een glimlach van herkenning niet kunnen onderdrukken waar het gaat om overdrachtsvraagstukken, zoals:

8. Wie gaat het na mij besturen (wie van de kinderen, schoonfamilie wel of niet? extern?...),

9. Hoe compenseer ik de andere kinderen/ hoe kan ik voorkomen dat ik de zaak moet verkopen om de anderen te compenseren (het paard achter de wagen)?

10. Hoe motiveer ik de Next Gen en hoe hóud ik die gemotiveerd?

11. Hoe richt ik het juridisch in, opdat A) ik nog zeggenschap behoud of juist met een gerust hart kan overdragen, B) er geen gekke dingen kunnen gebeuren, C) er wel goed en ook vooral snel genoeg besluiten kunnen worden genomen? D) Het “fiscaal optimaal” kan ?Zijn er dan ook verschillen?12. Het (overigens volstrekt gezonde) streven naar winstgevendheid van het FB brengt binnen de familie misschien wel een andere dynamiek. Ik zeg misschien, want ook een LG (zij het noodgedwongen, niet uit
zichzelf zoals een FB) is blijvend gericht op (ook nieuwe) verdienmodellen, weliswaar binnen veel smallere bandbreedtes van subsidie-eisen en beperkingen vanwege de gemeente en monumentenzorg. Voor die verdienmodellen geldt dat het quitte kunnen spelen vaak al heel mooi gevonden wordt en het al heel fijn is als de aanslag van Box III voor ieder familielid kan worden gecompenseerd en dus dividend (zoals bij het FB) verder geen prioriteit lijkt te hebben.

13. Rust, behoud en zorgvuldig beheer zijn misschien (meer) leidend dan bij een FB, waar ondernemen, veranderen, aanpassen, verbeteren, uitbreiden etc. meer in het DNA lijken te zitten. Conclusie: LG’s lijken veel meer op FB’s dan u wellicht dacht. Er zijn er gelukkig nog heel veel en er wordt met veel trots heel hard door de families aan gewerkt die in goede orde aan de Next Gen over te dragen. Net als bij het FB. Houden zo en goed voorbeeld doet volgen!

Dit stuk is geschreven door advocaat Jeroen van Wassenaer, ondernemingsrechtadvocaat, mediator en vergadervoorzitter bij Loyal Lawyers in Amsterdam. Meer weten? Neem dan contact met hem op: jeroen.vanwassenaer@loyal.nl