Familiebedrijven zijn geweldig, maar niet volmaakt?

Als uitgever van bladen en boeken over familiebedrijven, een stuk of 80, meen ik inmiddels te weten waar ik over praat. Rijdend door heel Nederland en pratend met familiebedrijven in de keukenbranche, infra, bouw, kaas, vastgoed en wat al niet meer, bouw je een beeld op.

En inderdaad, familiebedrijven zijn in mijn ogen de ruggengraat van de economie. Eigenlijk alle clichés over de kracht van familiebedrijven kloppen wel. Ze voeren vaak (niet altijd) een langetermijnvisie politiek, werken veel met eigen vermogen, doen hun best voor mens en maatschappij (duurzaamheid en mvo), innoveren en investeren en vooral; laten hun medewerkers zomaar niet gaan als het even tegenzit. Allemaal waar. En zo zou in mijn ogen ook moeten blijven.

Het nadeel van familiebedrijven: de familie zelf
​We kunnen dat niet vaak genoeg benadrukken. Toch heeft het model van een familiebedrijf ook een nadeel. En dat is eigenlijk heel simpel, de familie. Je eigen bloed. Die kies je niet, die krijg je. Geloof mij, in de praktijk blijkt het vaak ontzettend moeilijk om als eigenaar eerlijk en kritisch naar je kroost te kijken als ze in je bedrijf komen werken. Drama’s en bloedbaden heb ik gezien en meegemaakt. Mensen op posities die daar simpelweg niet horen, en vaak ook niet willen werken. Maar ja, ze zijn van de familie.

Moderne oplossingen en blijvende uitdagingen
​Uiteraard, tegenwoordig worden termen als governance veel professioneler ingevuld als vroeger. Er zijn ook inderdaad familiestatuten, er bestaan executive boards en wat al niet meer. Moderne familiebedrijven organiseren het zo dat je als zoon of dochter, naast je ambitie, ook gebleken deskundig moet zijn. Maar toch, iemand anders dan je zoon of dochter kan nooit je zoon of dochter zijn. Toch?

De basis van het familiebedrijf is erfopvolging. Mwah. Theoretisch gesproken, theoretisch, is een beursgenoteerd bedrijf de oplossing, immers je geeft aandelen uit aan eenieder. Familie of niet. Bij Blokker werd onlangs een uit de hand gelopen ruzie tussen Els Blokker en haar zoons voor de rechtbank uitgevochten. Bedreigingen, een vervalste dna-test en een familiekapitaal van een miljard euro stonden op het spel. De hoofdrolspelers hadden er alles voor over zoveel mogelijk uit de ruif te pikken. Wat een blamage.