Over de boer en de gevechtspiloot

Op de geboenwaste houten spreektafel ligt een vuistdik boek getiteld ‘E. van Wijk Onderweg, over 70 jaar E van Wijk.’ De familie hecht aan haar geschiedenis. Niet om te zwijmelen in successen uit het verleden maar om wijze lessen te trekken. 75 jaar E. van Wijk is alweer een heel ander verhaal dan 70 jaar E. van Wijk.

Nieuwe uitdagingen doen hun intrede. De energietransitie is er daar een van, maar niet de enige. ICT, digitalisering en internationalisering worden steeds belangrijker. We spreken met Ewout en Ad. Twee generaties familiebedrijf aan het roer. Ze zijn het opvallend vaak met elkaar eens. Schone schijn? Ewout: “Nee, ik ben altijd op mijn vader gesteld geweest. Natuurlijk hadden en hebben we wel eens discussie maar dat is gezond. Zonder wrijving geen glans. Die uitspraak is overigens van mijn vader.” Ad wist het bedrijf op te stoten in de vaart der volkeren. Volgens velen een geboren entrepreneur. Onder zijn leiding groeide het bedrijf. Hij was een van de eerste transporteurs in Nederland die vestigingen opende in Roemenië, later gevolgd door Polen, Moldavië en Oekraïne. Als jonge jongen ging hij al op pad voor vader Ewout. Bedrijven langs om te kijken of hij klandizie kon winnen. Koude acquisitie. Zou hij in de tegenwoordige tijd net zo succesvol kunnen zijn als in zijn tijd? “Dat denk ik niet. Zaken doen ging toen veel meer op de persoon. Op de man af. Stel ik wil een doelgroep als dakbedekkers binnenhalen. Vroeger reed ik daar langs. Belletje trekken. Ring hier ben ik. Tegenwoordig kun je die adressen allemaal digitaal inkopen en met ICT-middelen benaderen. Ik volg dat allemaal nog wel, maar je komt er niet onderuit als je ouder wordt dat je die manier van werken niet meer bij kunt benen.” Tijden veranderen, zoveel is duidelijk. Van Wijk is een Europese speler. Op de dag dat we elkaar spreken maakt de Europese Commissie bij monde van Frans Timmermans bekend dat in 2040 nieuwe vrachtwagens en bussen 90% minder COuit moeten stoten. Beide heren erkennen het nut van een sturende overheid. “Anders gebeurt het gewoon niet. Bovendien hebben we dan voor iedere transporteur hetzelfde level playing field.” Dat duurzaamheid en energietransitie ooit zo belangrijk zouden worden voor de strategie van hun onderneming, hadden zij niet verwacht. Alhoewel, in de tijd dat Ad van Wijk zelf nog op de bok klom en met de vrachtwagen reed, startte hij zijn wagen eens op de Brennerpas en zag een dikke, vette pluim opsteken. “Toen dacht ik echt, dit kan nooit goed blijven gaan. Maar in die tijd letten wij daar niet op. Het was geen punt van discussie. We hebben wel altijd vooropgelopen met de Euronorm.” Ewout vertelde in een ander interview als eens tegen de verslaggever: “Er zal voor ons veel veranderen denken wij. De afgelopen 75 jaar stonden in het teken van dieselvrachtauto’s. De transitie naar elektrisch en waterstof zal een hele grote rol gaan spelen. Daar hebben wij al op geanticipeerd met de aanschaf van elektrische auto’s en op die voet gaan wij door. Als andere transportbedrijven tegen de hobbels aanlopen met elektrische wagens moeten wij die hobbels al genomen hebben.” Duurzaamheid als nieuw strategisch instrument. Ewout als nieuwe CEO legde nog meer nieuwe accenten. De automotive tak in Roemenië werd afgestoten en in en rond Almelo werden vijf gespecialiseerde forwardingsbedrijven opgekocht. Hierdoor werd Van Wijk Forwarding een feit.
Geen transport op wielen maar transport als een service. Tijden veranderen. Wat bewondert Ewout aan de vorige generatie? “Die hebben Nederland opgebouwd na de oorlog en de huidige generatie de welvaart gebracht waarmee wij de energietransitie kunnen bekostigen.” Ad bereidde Ewout al op jonge leeftijd voor op het te verwachten ondernemerschap. “Hij moet het kunnen, willen en er gelukkig mee zijn. En als er iets in die drie schakels ontbreekt, wordt het niets. Waar ik altijd enorm bang voor was, is de vraag of ik niet teveel uit liefde in plaats van met verstand Ewout in zijn rol zou brengen.” Ewout knikt begripvol als hij Ad aanhoort. “Gelukkig heeft hij zijn verstand er altijd bijgehouden. Ik leerde al jong om keuzes te maken. Ik moest zelf uitrekenen hoeveel ik in een jaar nodig dacht te hebben als jongetje. Budgetteren dus. Dat bedrag gaf mijn vader mij bewust aan het begin van het jaar. “Zorg maar dat je daar het hele jaar mee toekomt.” Wilde ik een brommer dan zei hij: “Je kunt kiezen: het hele bedrag van die brommer op de bank zetten of de helft krijgen en dan de andere helft bijverdienen. Ha, ik koos voor het laatste want ik wilde per se die brommer.” Amper zestien jaar toog Ewout naar de beurs om vrachtwagens in te kopen. “Vooraf kreeg ik een bedrag mee om ze aan te schaffen. Leer zelf maar onderhandelen. Het lukte en daar was ik trots op. “Mooi”, zei mijn vader, “maar dan heb je er tien te veel voor betaald.” Ad: “Zo leerde mijn vader het mij ook.” Tijden veranderen. Ewout is CEO, Ad de nestor die zoonlief gevraagd, en ongevraagd, van advies voorziet. Bij personalia als condoleances en geboortes neemt Ad de honneurs waar. En niet te vergeten rijdt hij nog regelmatig als tweede chauffeur een ritje mee, zoals onlangs naar Wenen. Daarnaast is Ad formeel nog in het bedrijf aanwezig als lid van de one-tier board.* Laatste vraag aan de heren: Welk ander beroep had je vroeger geambieerd als je nou eens geen ondernemer was geworden? Ad: “Dan was ik boer geworden. Toen ik jong was heb ik alles gedaan op het land wat er moest gebeuren. Ook peeën gereden. En later weer peeën, maar toen als transporteur.” Ewout, na lang denken: “Ik denk gevechtspiloot van een F16. Ik las alles wat los en vast zat over de Tweede Wereldoorlog.”

* Van Wijk hanteert een zogenaamd one-tier board, monistisch bestuursmodel. Dat betekent dat de toezichthouders deel uitmaken van het bestuur. Een bedrijf heeft dan dus één bestuur waarin de directie en ook de toezichthouders zitten. Er wordt in de one-tier board verschil gemaakt tussen uitvoerende bestuurders en niet-uitvoerende bestuurders. De voorzitter van het bestuur is altijd een niet-uitvoerende bestuurder.